• Afganistan'da&nbsp;Taliban yönetimi, İnsan Hakları Komisyonu da dâhil olmak üzere beş kurumu kapattıklarını açıkladı. Hükümetten yapılan açıklamada "Bu kurumların gerekli olmadığına karar verildi ve bütçeye dâhil edilmedikleri için kapatıldılar."&nbsp;ifadelerine yer verildi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Taliban yönetimi geçtiğimiz haftalarda, kız öğrencilerin ortaokul ve liseye gidebilmesi kararının askıya alındığını açıklamıştı.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

İlke olarak her ne kadar lise öğretmenleri yüksek öğretmen okulları ve üniversitelerin fen-edebiyat fakültelerinden, ortaokul öğretmenleri de eğitim enstitülerinden yetiştirilmiş ise de yetişen öğretmenin hangi seviyede görev yapacağını çoğu zaman ortaokul ve liselerin öğretmen ihtiyacı belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında doğrudan ortaokula öğretmen yetiştiren bir kurum yoktu. Cumhuriyet öncesi dönemden devralınan yüksek öğretmen okulları ve üniversitelerin ilgili bölümlerinden mezun olanlar lise ile birlikte ortaokullarda da öğretmenlik yapıyorlardı. Bu nedenle 1920'li yıllarda ortaokul öğretmeni yetiştirme ihtiyacı sık sık gündeme geliyordu. Bu ihtiyaca cevap vermek için kurulan ilk eğitim enstitüsü olan "Gazi Eğitim Enstitüsü" 1926-1927 öğretim yılında ortaokullara Türkçe öğretmeni yetiştirmek amacıyla Konya'da "Orta Muallim Mektebi" adıyla kurulmuş (2 yıllık) ve daha sonra Ankara'ya nakledilerek yeni bölümler eklenmiştir. Bu enstitü 1940'lı yılların sonuna doğru öğrenim süreleri 2-3 yıl arasında değişen farklı bölümleriyle tüm ortaokul dersleri için öğretmen yetiştirir hale gelmiştir. Bu arada sayıları gittikçe artan ortaokulların öğretmen ihtiyacını kısa yoldan karşılamak amacıyla 1946 - 1947 öğretim yılında ortaokullardaki tüm dersleri (tarih, coğrafya, Türkçe, yurttaşlık bilgisi, matematik, tabiat bilgisi, fizik, kimya) okutabilecek öğretmenler yetiştirmek üzere "toplu dersler bölümü" kurulmuş ise de kalitenin düştüğü kaygısıyla bu uygulamadan kısa zamanda vazgeçilmiştir. Bunun yerine yukarıda adı geçen dersler fen ve edebiyat bölümleri kurularak iki grupta toplanmış ve enstitü programları buna göre düzenlenmiştir. &nbsp;1960'lı yılların sonuna doğru eğitim enstitülerinin sayısı iki katına çıkmış, 1961 yılında daha sonraları Kâzım Karabekir Eğitim Enstitüsü adını alacak olan Erzurum Eğitim Enstitüsü eğitim-öğretim faaliyetlerine başlamıştır.1970'li yıllara gelindiğinde öğretmen yetiştiren kurumlardaki bu artış bile ortaokullardaki öğretmen ihtiyacını karşılamaya yetmemiş ve bu nedenle “kestirme çözümler” gündeme getirilmiştir. 1974 yılında "Gece Öğretimi" (toplam mezun 15.000) ve "Mektupla Öğretim" (toplam mezun 42.141), 1978 yılında da "Hızlandırılmış Eğitim" (toplam mezun 70.557) yoluyla yeterli eğitim almadan çok sayıda öğretmen yetiştirilmiştir (toplam 120.000). Tüm bu gelişmeler artan öğretmen ihtiyacı karşısında nitelik sorununun göz ardı edildiğini ve sadece niceliğe yönelik önlemlerin alındığını göstermektedir.<img src="https://images.aposto.com/2021/5/2021-06-19T06:22:08.248Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" alt="Bursa Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler Bölümü 1970 Mezunları" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bursa Eğitim Enstitüsü Sosyal Bilgiler Bölümü 1970 Mezunları

Yıldızlı Bir Hikâye

Ortaöğretim seviyesine öğretmen yetiştirmenin Cumhuriyet Tarihi'ndeki gelişimi incelendiğinde
ortaokul ve lise öğretmenlerinin benzer kaynaklardan yetiştiği görülmektedir.

Cumhuriyet Dönemi

Araştırma Ekibi: Bahar Aldanmaz, İlayda Eskitaşçıoğlu, Hilal Tekmen Metin Editörü: Ezgi Tuba Emenir&nbsp;2019 yılında<a fr-original-style="" href="https://konusmamizgerek.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Konuşmamız Gerek Derneği</a>,<a fr-original-style="" href="https://gender.khas.edu.tr/tr" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi</a>,<a fr-original-style="" href="https://www.tocev.org.tr/Home/Page" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Tuvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV)</a>, Sivas İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve bir hijyenik ped firması işbirliğinde Türkiye’nin Sivas ilinde bulunan 16 ortaokulda saha çalışması gerçekleştirildi.8-11 Nisan, 25-26 Nisan, 1-3 Mayıs ve 20-24 Mayıs 2019 tarihlerinde düzenlenen saha çalışmalarında 16 ortaokul ziyaret edildi ve bu okullarda 5.,6.,7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören, yaşları 10 ile 15 arasında değişen yaklaşık 3630 öğrenciye eğitim verildi.Saha çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen ziyaretlerde, öncelikle belirlenen program doğrultusunda eğitmenlerden biri (İlayda Eskitaşçıoğlu veya Bahar Aldanmaz) ve TOÇEV’den bir temsilci (Ülkü Baş Karagöz, Nuray Ertürk, Ceyda Demirbaşoğlu veya Aybike Yurtsever Guşa) günlük programa uygun olarak o gün eğitim verilecek ortaokullara giderek ilgili idari personel ile görüştü (müdür veya müdür yardımcısı). Ardından, okulların konferans salonlarına geçilerek sunumlar ile ilgili düzenlemeler yapıldı. Katılan öğrenciler, mümkün olduğu ölçüde 5., 6., 7. ve 8. sınıflar ayrı ayrı, yaşıtlarıyla beraber eğitim alacak şekilde konferans salonlarına alındı. Her eğitim bir ders saati, yani 40 dakika sürecek şekilde planlandı. Öğrencilerin konferans salonuna gelirken yanlarında birer kalem getirmeleri istendi.Eğitmenlerin gözlemleri şu şekilde özetlenebilir:● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Öğrenciler, regl olmak, ergenlik gibi konularda konuşmanın ayıp olduğu kanısında. Bu durum, belirli görsel tablolar açıldığında öğrencilerin gülüşmeleri, utanarak gözlerini kapatmaları veya bazı soruları kısık sesle sorma eğilimlerinde açıkça görüldü. Bu gibi konularda açıkça konuşabilmek için belirli bir süre geçmesi, öğrencilerin eğitmenlere güven duyması gerekti. “Regl olmak”, “vajina”, “rahim”, “döllenme” gibi kelimelerin anlamlarını bilmiyorlardı.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Öğretmenler ve yetişkinlerin konferans salonunda bulunmadığı zamanlarda öğrencilerin sorularını daha rahat sorabildikleri gözlemlendi.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Sık sık karşılaşılan sorulardan bazıları şu şekilde sıralanabilir: “Neden erkekler regl olmuyor?”, “Erkekler bu kanı nasıl dışarı atıyor?”, “Vajinadan gelen kötü kokulu akıntılar normal midir?”, “Üreme organı ne?", "Döllenme nasıl oluyor?", "Biz daha küçüğüz, derse girmesek olmaz mı?", "Hocam siz bunları anlatırken utanmıyor musunuz?", "Ee, biz bunu erkeklerden niye saklıyoruz ki?”, "Hocam ben daha olmadım, bu pedi anneme götürsem olmaz mı?".● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Bazı öğrenciler, sorularını arkadaşlarının yanında sormaya utandığı için eğitimlerin sonunda eğitmenlerin yanına gelerek soru sormayı tercih etti. Çoğu, bu konuyu anneleriyle bile konuşmaya utandıkları, regl döneminde olduklarını öğretmenlerine söyleyemedikleri, ped satın alırken kimseye göstermemeye çalıştıkları gibi sorunlarını dile getirdi. Bazı öğrenciler ise "Ben bunları duymak istemiyorum, beni rahatsız etti. Çıksam olur mu?" diyerek sınıflardan ayrılmak istedikleri gözlemlendi.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Bazı öğrenciler, kendilerine hediye edilen pedleri almaya çekindi. Bunun başlıca sebebi, pedleri erkek sınıf arkadaşlarına göstermeden sınıfa taşıyabilme konusundaki çekinceleriydi.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Eğitimlerin sonunda, açıklamalar için teşekkür eden, rahatladıklarını ifade eden, yalnız olmadıklarını hissettiklerini belirten pek çok öğrenci oldu. Kısa süreli eğitimlerin başındaki gerginlik ve çekingenlik ile eğitimin sonundaki rahatlık arasındaki fark açıkça gözlemlendi.Yukarıda belirtilen eğitmen gözlemlerine ek olarak, öğrencilerin verilen eğitimin etkinliğini ölçümleme amacıyla yapılan ön-test ve son-testlere verdikleri yanıtlar bir bilgisayar destekli veri analiz aracı olan SPSS ile analiz edildi.Bulgular● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Eğitimler aracılığıyla 3630 öğrenciye ulaşıldı. Bu öğrencilerin 2593’ü, ölçümleme amacıyla ön-test ve son-testleri doldurdu.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Yaşını yazmayan 58 öğrenci dışarıda bırakıldığı zaman, eğitime katılan öğrencilerin yaş ortalamasının 12 ve ulaşılan öğrenciler arasında yaşı en büyük olan öğrencinin 16 yaşında olduğu görüldü.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;2593 öğrencinin 789’u (%30) imam hatip ortaokullarında öğrenim görmekte olup 1212’si (%47) imam hatip olmayan bir ortaokulda eğitim görmektedir. Geri kalan 592 öğrenci ise (%23) okullarının türlerini belirtmemiştir.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Yapılan 40 dakikalık eğitimin, öğrencilerin regl olmak ile ilgili bilgilerini artırmak konusunda etkili olduğu ayrıca istatistiksel veriler tarafından da desteklenmiştir.Sonuç ve ÖnerilerSivas ilinde 8-11 Nisan, 25-26 Nisan, 1-3 Mayıs ve 20-24 Mayıs 2019 tarihlerinde gerçekleştirilmiş olan eğitimlerden ve ön-test, son-test verilerinin analizi sonucunda elde edilen bazı sonuçlar şu şekilde özetlenebilir:● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Eğitime katılan öğrencilerin çoğu regl olmanın ayıp bir şey olduğunu düşünüyordu ve çoğu bu konularda ilk kez bilgi alıyordu.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Öğrencilerin büyük bir çoğunluğu hayatlarında daha önce regl kelimesini duymamıştı ve ne olduğunu bilmiyordu.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Öğrencilerin %36’sı eğitimin başında regl oldukları günlerde insanlara yakın olmalarının/durmalarının hem kendileri hem de diğer insanlar için tehlikeli olabileceğini düşünürken, bu oranın 40 dakikalık eğitim sonunda %21’e düştüğü gözlemlendi.● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Ön-test ve son-testten toplamda alınabilecek en yüksek puan 12 iken, öğrencilerin ön-testteki performanslarının ortalaması 6.70 iken bu ortalama, eğitim tamamlandıktan sonra yapılan testte 7.89’a yükselmiştir.Saha çalışmasındaki gözlemler ve ön-test ile son-test ölçümlemelerinin sonuçları doğrultusunda, Konuşmamız Gerek Derneği’nin önerileri şu şekilde sıralanabilir:● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Saha çalışması eğitimlerinin yalnızca kişisel hijyen eğitimi vermekle kalmayıp, aynı zamanda tabu algılarını da kırabilmesi için 40 dakikadan daha uzun süreli eğitimler verilmeli● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Öğrencilerin sorularını rahatça sorabilmesi için öğretmenler sunum salonlarında bulunmamalı● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Oğlan çocukları ve öğretmenler için regl olmaya mutlaka değinen ayrı bir eğitim tasarlanmalı ve verilmeli● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Okulların revirlerinde veya rehber öğretmenlerin ofislerinde öğrencilerin istedikleri zaman alabilecekleri pedler bulundurulmalı● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Sunumların yansıtıldığı projeksiyon sistemlerinin bulunmadığı, imkanları daha az olan okullara da, sunumlar adapte edilerek (kitapçık dağıtımı veya basılı pano sunumları vb.) ulaşılmalı● &nbsp; &nbsp; &nbsp;Son olarak, istatistiksel olarak da açıkça etkili ve başarılı olmuş bu pilot proje kırsal kesimde mutlaka yaygınlaştırılmalıdır.Sivas saha projesi, kırsal kesimde öğrencilerin regl olma konusunu bir tabu olarak kabul ettiğini, bu konudaki endişe verici bilgi eksikliğini, konuşamamanın yarattığı problemleri açıkça ortaya koymuştur. 40 dakikalık kısa süreli eğitimlerle dahi anlamlı bir değişiklik yaratılmış, gelişme kaydedilmiştir. Bu bakımdan, projenin kısa süreli hedeflerine ulaştığını söylemek mümkündür. Bu konudaki çalışmaların yaygınlaştırılması ve algıların değiştirilmesi için yukarıdaki öneriler doğrultusunda uzun süreli bir planlama yapılması gerekmektedir.

ortaokul ile ilgili hikayeler