<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/10/5/1636727205817.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" alt="Medea, Fotoğraf: Dim Balsem" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Medea Fotoğraf: Dim Balsem<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">4. Popülerliğini kaybetmeyen bir trajedi: Medea <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Oyun. Antik tragedya yazarı Evripides’in neredeyse tarih boyunca sahnelenen oyunu Medea bu kez İstanbul Tiyatro Festivali’nin Hollanda Seçkisi bölümünde, günümüzün diliyle ve yaşanmış bir olaydan yola çıkarak yeniden kurgulanıyor ve seyirciyi derinden etkileyen basit ve sade bir tasarımla sahneye taşınıyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Zorlu PSM&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman?&nbsp;18 Kasım&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? The Guardian oyundan “Kusursuz bir topluluktan, dokunaklı bir sanat yapıtı” diye bahsederken Telegraaf, "Bu Medea unutamayacağınız bir Medea" diyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı: Yaklaşık 80’ dakika süren Türkçe altyazılı oyunun biletleri <a fr-original-style="" href="https://www.passo.com.tr/tr/etkinlik/medea-iksv-tiyatro-festivali-bilet/2188320" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">şurada</a>.</li></ul>

Aposto İstanbul

Masalların yalnızca çocuklarla keyifli vakit geçirmek (ya da onları uyutmak) adına ortaya atılan akıl dışı anlatılardan ibaret olmadığı pek bilinmeyen bir sır değil. İmgelemin sorumsuz üretimi sonucunda yaratılan bu anlatılar, çoğunlukla etik değerleri öğretmek adına kullanılan bir çeşit eğitim yöntemi. Anlatılarla yaşadığımız düşünülürse nesilden nesile aktarılmasını sağlamada epey etkili bir yöntem olduğu düşünülebilir.&nbsp;Her ne kadar tragedya ve masal, edebi türleri bakımından aynı şeyler olmasa da olağanüstü ögelere verilen yer, en temelde taşıdıkları mesaj verme, öğretme amaçları bakımından benzerler. Bu noktada birden bire tragedyalardan bahsetmeye başlamamın nedeni ise elbette Aristoteles. O imgesel yaratımların gerçeği görmemizi engellediğini iddia eden hocası Platon'dan farklı olarak, tragedyaların eğitsel bir işlevi olabileceğini düşünmüştü. Poetika’ da yer alan katharsis kavramı izleyicinin sanat eseri ile kurduğu özdeşleyime dayanır. Eser deneyimi ile izleyici korku ve acıma duygusundan arınabilir. Bu açıdan özetle Aristoteles için yapıtın anlamı, yapıt deneyimi ile ilişkili olarak eğitici olabilir.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/8/5/1631292826954.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.70" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Katharsis kavramının gönderimde bulunduğu hikayelerin öğretici ve insanda yarattığı dönüştürücü güç vurgusu, masallar ve diğer anlatılarda da benzer bir şekilde varlığını sürdürüyor. Bu yüzden bazen şunu düşünüyorum, belki de sorun yeni anlatılar yaratmakta yeterince başarılı olamayışımızdır. Varolan empirik verilerin iletilmesinin, anlaşılmasının sağlanmasında hikayelere ihtiyacımız vardır. Bu durum bazı kişilerin adeta yeni bir Hermes rolünü oynamasını gerektirebilir. Şeylerin anlamının ne olduğunu, olayların ne gibi sonuçlar doğuracağını açımlayan imgesel araçlara ihtiyacımız var. Böylesi bir anlatı kurmaya iklim krizinden başlanabilir. Bir zamanlar kapısının önündeki felaketi görmezden gelerek türlü hataları tekrar edinmekten kaçınmayan bir canlı türü vardı...1800’lü yıllarda yaşayan&nbsp;Jacob ve Wilhelm Grimm Kardeşler bu gerçeğin farkındalığıyla yaşadıkları toplum içerisindeki korkunç olayları hikayeleştirdiler ve böylelikle onlara pedagojik bir işlev kazandırdılar. Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Külkedisi, Rapunzel, Hansel ve Gretel, Bremen Mızıkacıları her biri gerçek hikayelere dayanıyor. Ama nasıl derler bilirsin, bazen gerçek yeterli gelmez. Grimm Kardeşler de yaşanan olayların dehşetini göstermek adına imgesel olandan yararlanarak gerçeği dramatik bir biçimde yumuşattılar. (Olayların gerçekte nasıl olduklarını öğrenmek istersen Valerie Ogden,&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.huffpost.com/entry/fairy-tale-true-story_b_6102602" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The True Stories Behind Classic Fairy Tales</a>&nbsp;yazısına bakabilirsin.)Elbette burada problematik bambaşka bir yan daha var, varolan masal ve anlatıların öğretmeyi amaçladığı etik değerlerin gerçekten öğrenilmesi gereken şeyler olup olmadığı. Bir gün ebeveyn olursam çocuğuma okuyacağım hikaye/masalların herbiri üzerine detaylı bir şekilde düşünmenin sorumluluğum olduğunun farkındayım. &nbsp;Örneğin, genellikle feminist literatür içerisinde tartışılan Kırmızı Başlıklı Kız masalına bakabiliriz. Giydiği kırmızı pelerinden regli çağının başladığını çıkarsabileyeceğimiz (?) maceracı ruhuyla (?) annesini dinlemeyerek ana yoldan sapan ve bir yabancıyla konuşan kırmızı başlıklı kızın başına dehşet verici olaylar gelir. Bu olay dizisinin en temelde kız çocuklarına nasıl bir mesaj verdiği derinlemesine düşünülebilir. Malum pedagog değilim o yüzden büyük büyük konuşmak istemem fakat böylesi bir hikaye cesaret kırıcı bir etki de yaratabilir. <a fr-original-style="" href="https://www.rebekahgienapp.com/feminist-fairy-tales/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bu yüzden çocuklar için feminist masallar şeklinde yeni bir kategori var. </a>Ama anlatının temsil ettiği etik değerinden bağımsız olarak başlangıçtaki iddiam hala geçerliliğini koruyor. İmgeselin insan üzerindeki etki ölçeği ve şiddeti (iyi ya da kötü) muazzam. Sadece bu örnek bile neden sürdürdüğümüz anlatıları mesele etmemiz gerektiğini gösteriyor.&nbsp;Merak ediyorum, senin güçlü ve tartışmalı bulduğun bir hikaye var mı? Söylediklerime ne kadar katılıyorsun, anlatı yaratmak günümüzde çözülmeyi ve eyleme geçmemizi bekleyen bazı konularda çözüm olabilir mi?&nbsp;Gelecek hafta görüşmek üzere, meraklı kal! - Dilara.

Dilozof

İlk modern olimpiyat, uluslararası dostluk ve barışı güçlendirme amacıyla 1896 yılında kadın sporcu olmadan <a fr-original-style="" href="https://www.womenshistory.org/exhibits/women-olympics-timeline" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gerçekleştirilmiş</a>. Modern olimpiyatların kurucusu Baron Pierre de Coubertin’in kadının olimpiyatlardaki rolünün galibiyet takdir etmek olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.insidethegames.biz/articles/1020365/philip-barker-the-sexism-that-held-back-women-from-sport" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylediği&nbsp;</a>düşünüldüğünde şaşırtıcı bir bilgi değil.&nbsp;Fakat kadınlar bunun karşısında sessiz kalmamış. Burada Yunan atlet Stamati Revithi’yi anmak gerek. Olimpiyat maratonuna katılımı engellendiği için maratonun ertesi günü kendi başına koşmuş ve hatta kendisine bu yüzden tragedya tanrıçası/müzü (muse of tragedia) lakabı <a fr-original-style="" href="https://www.irishtimes.com/news/an-olympiad-with-females-would-be-impractical-uninteresting-unaesthetic-and-improper-baron-pierre-de-coubertin-1.1222948#:~:text=to%20activate%20them.-,'An%20Olympiad%20with%20females%20would%20be%20impractical%2C%20uninteresting%20%2C%20unaesthetic,'%20%2D%20Baron%20Pierre%20de%20Coubertin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">takılmış</a>. Her ne kadar ilk olimpiyat bakımından Revithi ciddiye alınmamış gibi gözükse de 1900 yılında gerçekleştirilen ikinci olimpiyatlarda kadınlar yarışmaya başlamış. Fakat bu olimpiyatlarda 997 atletten yalnızca 22’sinin kadın olması, 18 branş varken kadınların golf, tenis ve yelken olmak üzere sadece 3 branşta yer <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/CRrIR3NBSPL/?utm_medium=copy_link" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">almaları&nbsp;</a>ve Amerikalı olimpiyat şampiyonu Abbott’a madalya yerine porselen çanak <a fr-original-style="" href="https://www.womenshistory.org/exhibits/women-olympics-timeline" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verilmesi&nbsp;</a>kadın katılımının tam anlamıyla gerçekleştiğini söylememizi mümkün kılmıyor. &nbsp;Sonra gerçekleştirilen olimpiyatlarda kadın branşlarının eklendiğini <a fr-original-style="" href="https://www.buzzfeed.com/amatullahshaw/women-in-the-olympics" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görsek de</a> gerek branş gerekse yüzde olarak kadın katılımının eşitlenmesi zaman alıyor. Nitekim olimpiyatlardaki kadın katılım <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/p/CRrIR3NBSPL/?utm_medium=copy_link" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oranları&nbsp;</a>1920’de %2.4, 1960’ta %11.4, 1980’de %21.5, ve 2000’de %.38.2. Revithi’nin maratona katılma talebini 1896’da iletmesine rağmen kadın sporcuların ancak 1984’te maraton koşmalarına izin verilmesi ya da kadınların futbol branşında ancak 1996 yılında yarışabilmesi de bunu destekler <a fr-original-style="" href="https://www.insidethegames.biz/articles/1020365/philip-barker-the-sexism-that-held-back-women-from-sport" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">nitelikte</a>.Fakat birçok alanda olduğu gibi olimpiyat alanında da <a fr-original-style="" href="https://www.irishtimes.com/news/an-olympiad-with-females-would-be-impractical-uninteresting-unaesthetic-and-improper-baron-pierre-de-coubertin-1.1222948#:~:text=to%20activate%20them.-,'An%20Olympiad%20with%20females%20would%20be%20impractical%2C%20uninteresting%20%2C%20unaesthetic,'%20%2D%20Baron%20Pierre%20de%20Coubertin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kadın mücadelesi</a> belirli bir başarıya ermiş gözüküyor. Nitekim 2020 olimpiyatlarında kadınların katılım oranı %48.8 ve kadınlar 46 branşta yarışırken erkekler 45 branşta yarışıyor. Bu doğrultuda, 2020 Olimpiyatları’nın cinsiyet eşitliği açısından <a fr-original-style="" href="https://www.unwomen.org/en/ews/stories/2021/7/compilation-women-in-sport-are-changing-the-game" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dengeli&nbsp;</a>olması ümit veriyor. Burada belirtmek gerek, <a fr-original-style="" href="https://stillmed.olympic.org/media/Document%20Library/OlympicOrg/General/EN-Olympic-Charter.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Olimpiyat Tüzüğü</a> (Olmypic Charter) de kadın ve erkek eşitliğine vurgu yapmakta ve kadınların sporda desteklenmesi görevini Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne (International Olympics Committee) yüklemekte. Fakat bu görev keşke Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nde daha fazla kadın üye görmemize de katkı sağlasa. <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/07/22/sports/olympics/olympics-athletes-gender.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Şu an</a> komite üyesinde kadın temsil oranı %37.5 iken yönetim kurulunda bu oran %33.3.Olimpiyatlara katılım açısından eşitlik sağlanmış gözükse de eşitsizlik birçok alanda kendini göstermeye devam ediyor. Önce Türkiye’deki kadın sporcuların olimpiyatlara katılımına sonra da bu eşitsizlik örneklerine bakalım.

tragedya ile ilgili hikayeler