<a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/milliyet//milliyet_1930/milliyet_1930_kanunuevvel_/milliyet_1930_kanunuevvel_13_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mehmet Selahattin, 13 Aralık 1930</a>İstanbul’a Aziz Bey isminde biri gelmiş. Bu adamcağız Avrupa’da ve daha bilmem nerede Fakirizm ilmini tecrübe etmiş. Şehzadebaşı sinemalarının birinde tecrübeler yapıyormuş ve mesela ağzında yumurta pişiriyormuş.Çivi dolu bir tahtanın üzerine yatıp karnına 20 okkalık bir taş koyduruyor, sonra bu taşı çekiçle kırdıkları halde altından dipdiri kalkıyormuş.Çiviyle kafasından ve kollarından çarmıha saplanıyormuş.Kumun altında 10 dakikadan fazla havasız kalıyormuş. Kısacası yaman adammış!Halk öteden beri aklın kabul etmediği şeylere güçlükle inanır. Bizim gibi et, kemik ve sinirden ibaret bir mahlukun bu kadar cefaya nasıl olup da katlandığı şüphesiz ki meraka değerdi.Bu canlı tecrübe tahtasını görme merakına ben de kapıldım. Sinema eski ve manasız bir film gösteriyordu. Belli ki herkes kırmızı perdenin hemen açılmasını bekliyor.Arkadaki biri anlatıyordu:“Bir tarihte açan Sırbiya'da idik. Gelmişti bir hoca orayı. Sokardı yanar ateşi ağzına. Hem gene geçirirdi iki yanaklarına şişler. Derler ki rufai idi. Ama büüle ne ki yapıyor adam, değildi o kadar meraklı.”Nihayet kırmızı açıldı. Çenesine kuvvetli bir zat sahnede referans yaparak şu izahatı verdi:“Bir saniye sonra size meşhur Aziz Bey’i takdim edeceğim. Kendisi fakirdir.”Paradi istikametinden sesler:“Hep öyleyiz!”“Allah fukara bölüğünden ayırmasın!”Öteki devam etti:“Evet, bu sanatı senelerce Avrupa’da tahsil ederek memleketimize dönmüş olan bu Türk fakirini heyecanla seyredeceksiniz. Yalnız Aziz Bey’in sizden bazı ricaları var.”Sesler;“Estağfurullah!”Tecrübe esnasında sükûneti muhafaza edeceksiniz.”“Başüstüne!”“Sonra da arzu edenler sahneye kadar gelip kullandığı malzemeyi bizzat görmelidir. Aziz Bey kimsede en ufak bir şüphe kalmamasını istiyor.”Bu diskur henüz bitmemişti ki Aziz Bey sahneye geldi. Dal gibi vücuduna kırmızı bir Hint kumaşı sarmıştı. O kadar zayıftı ki kemikleri birer birer sayılabilecekti.Sağdan soldan devamsız bir alkış. Aziz Bey bir kelime söylemeden -belki böylelikle daha esrarengiz görünmek istiyordu- hafifçe eğilerek halkı selamladı. İlk tecrübe ucu sivri bir bıçakla yapılacaktı. Fakir bu bıçağı ön ve arka sıralarda birçok kimselere gösterdi. Görmeyenler de görenlerin sözüne inanarak bu bıçağın şakası olmayan bıçaklardan olduğuna kanaat getirdiler. Fakir, kendisine yardım eden refikine emir verdi. Güçlü kuvvetli biri bıçağı Aziz Bey’in kafasına saplayacaktı. Nitekim sapladılar da!Fakirin çehresinde küçük bir hareket bile belirmemişti. Fakat bıçağın girdiği yerden çıkması saplanması kadar kolay olmadı. Birçok kimseler uğraştığı halde bıçağı çıkaramadı. Nihayet uzun boylu bir zenci kuvveti pazuya vererek kafatasına iyice yerleşen yahut bize yerleşmiş gibi görünen bıçağı tutup çıkardı. Tenha salonda birkaç elin şakırtısı ile Fakir, çektiği zahmeti unutmuş gibi görünüyordu.Bıçaktan sonraki tecrübe şuydu: Fakirin önüne iki çiğ yumurta getirdiler. İkisini birden ağzına aldı fakat yutmadı. Biraz sonra kocaman bir ateş parçasını uzattılar. Bunun hakiki bir kömür ateşi olduğunu anlamak için eğilip cigaralarını yakanlar oldu. Fakir bu ateşi yumurta ile dolu olan ağzına sokmuştu. Biraz sonra ağzından halka halka dumanlar çıkarıyordu. Aradan birkaç dakika geçince ateş parçasıyla beraber yarı pişmiş iki yumurta ağzından dışarı fırladı.Birkaç yorgun elin şakırtısı daha ve etraftan sesler:“Canım rufai tekkesinde bunun âlâsını yaparlardı.”“Bakalım sahici ateş mi?”“Gözbağcı derler bunlara. Adamın gözü önünde sandığa girerler de kapağı kaldırınca kimseyi bulamazsın.”Mamafih bu işin hakikaten parmak ısırtacak türden bir iş olduğuna inananlar da yok değildi.“Yahu yanar ateş bu? Şakası mı olur ateşin!”“Ateş ateş… Baksana herkes cigarasını yaktı.”O sırada biri Fakir’e hitaben bağırdı:“Korkma hemşerim sen cehennemde de yanmazsın!”Fakir bundan sonra küçük bir telepati tecrübesi yaptı. Fakat bu tecrübeyi her nedense başkasına emniyet edemeyerek kendi adamı vasıtasıyla yapmıştı. Fakir arkasını sahneye dönmüş olduğu halde bu adam gidip locaların birinde duran bir hanımın parmağına yüzük taktı. Fakir hiç görmediği halde yüzüğün kimde olduğunu bilecekti. Temaşakerler arasında genç bir çocuğun elinden tutmuş olduğu halde gözleri meçhul bir noktaya dalmış, el yordamıyla hareket eden bir kör gibi sıraların arasında dolaştığını görenler bağrıştılar:“Dalga be!”“Numara be!”Genç Fakirimiz gücenmesin amma bu araştırma hakikaten numaraya benziyordu. Nihayet Fakir aradığını buldu. Fakat bu sefer kendisini alkışlayan olmadı. Bundan sonraki tecrübede Aziz Bey çivi dolu bir tahtanın üstüne çırılçıplak yattı. Üstüne 20-30 okka ağırlığında kocaman bir taş koydular. Güçlü kuvvetli bir adam elindeki çekici var kuvvetiyle taşın üstüne indirdi. Taş parça parça olduğu halde Fakir hiçbir tarafı zedelenmemiş gibi dipdiri ayağa kalktı. Arkamdan birisi bağırdı:“A işte bu olmaz şey!”“Niçin olmasın? Oluyor işte.”“Oluyor amma bunda mutlaka bir bit yeniği var.”Evet ben de görüyor ve anlıyordum ki bunda bir bit yeniği var. Hele Fakir’in tahta bir tabutun içinde üzerine küreklerle toprak atıldığı halde 11 dakikadan ziyade nefes almadan durması bizim bu zayıf aklımızın kabul edeceği harikalardan değildir. Bunun ismine Fakirizm desinler, Klepatizm desinler, Manyatizm desinler, hasılı ne isim verirlerse versinler bütün sanatlarda olduğu gibi elbette bu sanatın da bir püf noktası vardır. Eğer püf noktasını seçebilsek hiçbir Fakir karşımızda parende atamazdı. Amma ne yapalım ki işin sadece zevahirine bakıp aldanıyoruz.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">*Mehmet Selahattin Güngör’ün yazılarındaki bazı kelimelerin yerine, okumayı kolaylaştırmak için günümüzdeki karşılıkları yazıldı. Selahattin’in tüm ifadelerine katılmasak da anlamı ve anlatımı bozacak ya da değiştirecek herhangi bir değişiklik yapılmadı. Dönemin anlam dünyasına sadık kalındı. ‘İstanbul’da Nasıl Eğleniyorduk’un amaçlarından biri de, yazara hak ettiği değeri vererek İstanbul’un geçmişine dair zengin bilgiler içeren bu yazıları gün yüzüne çıkarmak.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

Bir adamın çırılçıplak çiviler üstünde yatıp karnında 20 okkalık taşı kırdırmasına, diri diri mezara gömülmesine inanılır mı? Allah fukara bölüğünden ayırmasın-Kafaya saplanan bıçak-Ağızda pişen yumurta-Rufai tekkesinde bundan âlâsını yaparlardı- Dalga be! Numara be!-İşin bir püf noktası var amma…

İstanbul’da fakirizm tecrübesi yapılıyor

Öncelikle olayları bir hatırlayalım.&nbsp;Chris Rock'ın Jada Smith'e "G.I. Jane" şakası yapması üzerine Will Smith, komedyene tokat atmıştı.&nbsp;Biraz geri saralım. Will Smith, Jada ve Chris Rock eski arkadaşlar. İddiaya göre Chris Rock ve Jada arasında Will Smith ile tanışmadan önce bir şeyler yaşanmış. Bu, işin magazinsel kısmı.Gelelim törene. Will Smith, en başta espriye gülerken, sanıyoruz ki Jada Smith'in yüzünü gördükten sonra ansızın harekete geçiyor. Yaptığı açıklama ise hareketin kendisinden beter: "Aşk, insana çılgınca şeyler yaptırabiliyor."Ve tören sonrası.&nbsp;Akademi görevlileri son 1 aydır yapılan provalarda böyle bir şaka bulunmadığını açıkladı. Sonuç olarak, Will Smith kovulmamak adına Akademi'deki üyeliğini sonlandırdı. Bu ne demek?&nbsp;Smith, hala aday gösterilebilir, ödül alabilir ve Oscar törenlerine davet edilebilir. Ne yapamaz?&nbsp;Senelik olarak oy veremeyecek.Peki Chris Rock?&nbsp;Variety'nin haberine göre Chris Rock'ın stand up gösterisinin biletlerine talep, ciddi miktarda artmış. Gösterinin ücreti 46 dolardan 341 dolara yükselmiş.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1649192791515.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:&nbsp;GQ India<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gelelim buradaki Irk Siyasetine...&nbsp;</h3>Olaylar olduktan sonra bir şeyi düşünmeden edemedim: Bu iki karakterin siyahi olması büyük bir şans. Bunu söylemem, kimileri için garip gelebilir. Neden bahsettiğimi biraz daha açayım. Sahnede uygunsuz bir şaka yapılıyor ve siyahi bir kadına karşı yapılıyor. Eğer ki bu şakayı beyaz bir komedyen yapsaydı, örneğin Ricky Gervais, tören ardından linç edilebilirdi. Bir beyaz olarak siyahi bir kadına, hele ki saçı üzerinden böyle bir şaka yapmak, taşlama davetidir. Ancak tokadı atan ve tokat atılan kişiler açısından inceleyelim.<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;Tokadı atan kişi&nbsp;açısından bakacak olursak, eğer Smith beyaz bir komedyene tokat atmış olsaydı bu da çok farklı tepkiler doğurabilirdi. Irkçı tandansları olan bir kesim, olayı genelleyip siyahilerin genelde sorun çıkardıkları üzerine bir diskur takip edebilirdi. Bir diğer kesim ise beyaz üstenci bir tavır sergilendiğini iddia edip Will Smith'in sonuna kadar arkasında durabilirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan, tokat atılan kişi&nbsp;siyahi (sunucu) ve şaka yapılan kişi beyaz olsaydı ve beyaz kişi sunucuya tokat atsaydı, bu da devasa bir linç kampanyasına imza atardı. Şaka her ne kadar uygunsuz olursa olsun, sunucu burada sonuna kadar haklı görülürdü.</li></ol>Şu ana kadar Akademi'de sadece 5 siyahi oyuncu ödül aldı. Neredeyse 100 senedir sadece 5 oyuncu. Sayının düşüklüğü sektördeki kurumsal ırkçılığın varlığını kanıtlıyor. Durum böyleyken ve senelerce emek vermiş bir oyuncunun ödül alacağı gecede böyle bir sorun çıkarması, bir kesim insanda bunu bir kalıp olarak kaydetmiş olabilir. Ki buradaki üzücü ırk siyaseti de bu. Bu kabul edilmiş seviyesine gelinmesi bile o kadar uzun sürdü ki, şu anda bir siyahi, bir Hint-Amerikalı, bir Asyalı-Amerikalı için bu ödüllerin verilmesi çok daha önemli. Bu listeye maalesef "En İyi Yönetmen" alanında kadınlar da giriyor. Akademi, beyaz ve eril kişileri seçmeye daha meyilli ve maalesef ki bu durum, beyaz ve eril olmayan tüm aday adayları ve kazananlar için çok daha büyük bir baskı oluşturuyor bir yerde; çünkü adeta bir lütufmuş gibi bu adaylıklar elde ediliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1649192886702.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.52" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak:&nbsp;World AtlasBu işin sonucunda Will Smith pek çok projeden çıkarıldı. Sony, Netflix&nbsp;gibi büyük şirketlerle anlaşmaları feshedildi veya durduruldu. Yani kötü bir aksiyon üzerine daha kötü bir idare edişten ötürü Will Smith'in kariyeri zirve noktasında sonlandı gibi bir durum söz konusu.Yazık oldu.&nbsp;Akademi Ödülü üzerine çok daha yüksek kaşeli ve kaliteli işler ile buluşabilecekken şimdi şirketler kendisine temkinle yaklaşıyor. Çünkü bu devirde hiçbir yapım şirketi casting tercihinden ötürü filminin kötü algılanmasını, dolayısıyla izlenmek istenmemesini istemiyor. Elbette bu Will Smith için bir son olmaz. Onun kalemindeki bir oyuncu için kendi işlerini yapmak da her zaman bir opsiyon olacaktır ve yukarıda bahsettiğim kesimlerden onu destekleyenler de her daim işlerini izlemek isteyeceklerdir. Günün sonunda buna show business&nbsp;diyoruz. Herkes bir şekilde yolunu buluyor.

Show Business

Will Smith'in Chris Rock'ı tokatlaması, geçtiğimiz haftanın sinema dünyası gündemine oturdu. Yaşanan tüm gelişmeleri göz önünde bulundurduğumuzda eğer olayın öznelerinin ten renkleri farklı olsaydı sonuç ne olurdu?

diskur ile ilgili hikayeler