1999 Marmara Depremi’nden kısa bir süre sonra, olası İstanbul depremi tartışılmaya başlandı.Herkes şaşkındı.&nbsp;Bir yanda yıkılan Marmara kentleri, diğer yanda İstanbul için konuşulan felaket senaryoları.Deprem uzmanları, 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin hemen ardından, başta Hatay olmak üzere deprem kentlerindeki yıkımın büyüklüğünü ve depremin ardından yaşanan kaosu işaret ederek yeniden uyardılar:“Artık zaman kalmadı.”Yaklaşan yerel seçimler öncesi, özellikle İstanbul adayları, depremi de vaatleri arasında ilk sıralara koyuyor. İktidarın dilinde de muhalefetin dilinde de deprem var. Ancak tablo, çok da umut verici değil.Marmara Depremi’nden kısa süre sonra, depremde en büyük yıkımın görüldüğü merkezlerden Yalova’da görev yapan, dönemin önemli deprem soruşturmalarını yürüten Savcı Abdullatif Çakır, Milliyet gazetesine çarpıcı açıklamalar yaptı:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Depremde sorumlu devlet ve sistem. Bütün hükümetler ve bakanlar. Bizim soruşturmamızda yasalar karşısında suçlu olanlar cezalarını bulacak. Ancak bu hiçbir şekilde yapılanların karşılığı olmayacak. Yaptığımız soruşturmada bunun gereğini yapamıyoruz. Siyasiler için bir şey yapmamız mümkün değil. Siyasilerin sorumluluğu politika belirleme açısından görünüyor. Deprem yönetmeliği var. Her depremden sonra yenilenmiş, müeyyideler iki katına çıkarılmış. Daha baştan oturup uygun bir yönetmelik hazırlanmamış. Biz yıkılan binada bilirkişiyle inceleme yapıyoruz. Büyük aksaklıklar var. Kanca demirleri bile olmayan binalar var. Betonu sulamadığı için yakanlar, aralıkları geniş tutanlar... Ancak yapıldığı dönemdeki deprem yönetmeliğine harfi harfine uygun. Son yönetmeliğe göre ise açığı var. Şimdi dava açıyoruz. Mahkemelerin sonucunu etkilemek istemiyorum. Ancak eğer haklarında dava açılanların yüzde 80'i beraat ederse kimse şaşırmasın. Bunda ne yasaların ne hukukçuların ne de Türk adaletinin suçu var. Suçlu ortada. Biz Türk Ceza Kanunu'nun 455/2. maddesinden dava açıyoruz. Yani tedbirsizlik, acemilik, dikkatsizlik nedeniyle çok sayıda kişinin ölümüne neden olmaktan. Yasa 'verilecek ceza, kusur oranına göre indirime uğrar' diyor. Yani 8'de 8 suçlu bulunsalar bile 4-10 yıl arasında hapis cezası istenecek.”</blockquote>Aradan dört yıl geçti. Bingöl depreminde yıkılan binalar, okullar, İstanbul depremini ve Türkiye’nin birçok kentinde çok şiddetli depremler olabileceği gerçeğini yeniden anımsattı. Çakır, dört yıl sonra da yine Milliyet gazetesinde uyarılarda bulundu:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bizde bu işlerde herkes suçlu aslında. Vatandaş, tek katlı binasına, yasaya aykırı olmasına rağmen kat çıkmak için belediyede rüşvet verir. Belediye buna onay verir. Sonra bina yıkılır. Müteahhit yaptığı kamu binasının onaylanması için kontrolör mühendise rüşvet verir. Kontrolör binayı onaylar, bina yıkılır. Müteahhitte bina yapma koşulu olarak ne eğitim ne iş bitirme aranır. Gider bir mühendisle anlaşır, bina yapar. Bina yıkılır. Mühendis gidip bir müteahhitle anlaşamazsa işsiz kalır. Şimdi kim suçlu? Sorun toplumsal bilincimizde sanırım. Deprem davalarından net bir sonuç alınamadığı için caydırıcılık sağlanamadı. Davalarda hâlâ görüş birliği yok. Biz o dönemde dosyaları İstanbul Teknik Üniversitesi’ne göndermiştik. Bilirkişiler, bazı dosyalarda müteahhit, bazılarında kamu suçlu gibi görüş bildirmişti. Sonra Sakarya Üniversitesi ‘Bu tabii afettir’ diye görüş bildirmiş. O konuda bile görüş birliği yok. Suçlu devlet ve sistem. Sistem doğru kurulmadıkça, aynı hatalar tekrarlandıkça bunlar yaşanmaya devam edecek."</blockquote>Hafıza değerli.Savcı Çakır’ın ardından #tarih dergisinde Mart 2023’te yayımlanan haberdeki hafızaya dikkat çekmekte fayda var.“Risk hattındaki Yalova ve ovaya inşaat yapanlar” başlıklı <a fr-original-style="" href="https://tarihdergi.com/risk-hattindaki-yalova-ve-ovaya-insaat-yapanlar/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazıda</a>, 1965’te Yalova’nın İstanbul’a bağlı olduğu dönemde şehir planını çizen Mimar Ersen Gürsel’in 1999 depreminden sonra ilçenin nüfusunun 78 bin kişi olduğunu öğrenince yaşadığı şaşkınlık anımsatılmıştı.Gürsel şaşırmıştı zira, şehir planını çizdiği dönemde, ilçenin 20 yıl sonra 15 bin kişi olması tasarlanan nüfusunu kente zor sığdırmıştı. Tek katlı olarak planladığı kentteki yapıların plan değiştirilerek çift katlı olarak imarına izin verilmesinin ardından nüfusun artacağını öngörmüştü ancak 78 bin kişinin Yalova’ya nasıl sığdığını anlamamıştı.Bu bilgiler ışığında bugünkü deprem çalışmalarına bakmakta fayda var. Ancak deprem çalışmaları denilince akla önce bina güçlendirme ya da binaların yıkılarak yenisinin yapılması geliyor sadece. Peki bu binalar gerçekten depreme karşı bizi koruyacak mı?Ilgım Apartmanı, Hatay’da yıkılan, 85 kişinin yaşamını yitirdiği, depremin simge binalarından. Simge binalardan biri, zira bu apartman 2017’de yeni deprem yönetmeliklerine göre hazırlanmış. Savcılık soruşturması kapsamında Karadeniz Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan raporda binanın yönetmeliğe uygun inşa edildiği, demir ve beton kalitesinin yeterli olduğu ve binanın yıkılmasında “asli sorumlu” kimsenin bulunamadığı belirtiliyor. Konya Teknik Üniversitesi’nin raporu da buna paralel: “Deprem bu kadar şiddetli olmasaydı, bina yıkılmazdı”&nbsp;sonucuna ulaşılmış.Sorumlu yok. Deprem şiddetliyse, yapacak hiçbir şey yok bu görüşe göre…Kahramanmaraş depremlerinin ardından açılan davalarda sanık sandalyesinde müteahhitler ya da yapı denetim elemanları yer alıyor. Aslında 1999’dan çok da farklı değil. Tek fark, o günkü hukuki karmaşanın bugün biraz daha az olması.O gün zamanaşımı sürelerinin nasıl hesaplanacağı bile belirsizdi ve bu nedenle davaların üçte ikisi zamanaşımı ile sonuçlandı. Ancak artık Yargıtay içtihatları net. Zamanaşımı süresi, deprem anından itibaren başlıyor.Sorun daha çok davaların "bilinçli taksir" mi yoksa daha fazla ceza gerektiren "olası kast" düzenlemesinden mi açılacağında düğümleniyor. Savcıların genel tercihi, “bilinçli taksir.”Ancak sistemi değiştirecek davalar, 1999’da olduğu gibi bugün de açılamıyor.Kahramanmaraş depreminin ardından hazırlanan otopsi raporlarında ölüm nedeni, “deprem” olarak belirtiliyor. Oysa depremin ardından en çok konuşulan konu, yardımın ulaşmaması, insanların günlerce enkaz altında kalmasıydı. Kimi soğuktan, kimi iç kanamadan, kimi açlıktan günler sonra öldüler. Ancak yardımın geç gelmesinden kaynaklı öldüklerini gösteren bir kanıt yok. Otopsi raporları bunu doğrulamıyor. Bu nedenle AFAD’a karşı açılmış bir dava bulmak mümkün değil.Yine ihmalden kaynaklı olarak Cumhurbaşkanlığı, İçişleri Bakanlığı aleyhine açılan tazminat davaları da mahkemeler tarafından “hasım olmadıkları” gerekçesiyle geri çevriliyor.Binaların yapıldığı zemin, imara açılan alanlar, riskli alan olmaktan çıkartılan bölgeler konusunda da tek bir soruşturma yok. Yıkılan kamu binaları konusunda da hakkında dava açılan kamu görevlisi bulunmuyor.Deprem ve sonrasına ilişkin tablo bu.&nbsp;Öncesine ilişkin tablo da parlak değil.Türkiye’deki sistem, binaların depreme dayanıklılığı konusunda yapı denetim firmalarına dayanıyor. Bir yapı denetim firmasının, farklı alanlarda uzman mühendisler çalıştırması zorunlu. Tek bir mühendisin bütün binaya onay vermesi mümkün değil. Ancak koşullar düşünüldüğünde yapı denetim firmaları da bu maliyeti karşılamakta güçlük çekiyor. Bu nedenle kullanılan yöntem "diploma kiralama." Genellikle genç ya da emekli mühendislerin diplomaları kiralanıyor. Alandaki bir uzman, tabloyu şöyle anlatıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(9, 9, 9); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Yapı denetim kahvehaneleri bile var. Burada insanlar iş bekliyor. Daha önce yapı denetim firmalarına, denetledikleri inşaatın bedelinin yüzde 8’i kadar ödeme yapılıyordu. Bu rakam yüzde 1,5’a kadar düştü. Komik rakamlar alıyorlar denetçi mühendisler. Ya da diyelim ki firmaya yüklü ödeme yapılacak. Yapı denetim maliyetini, müteahhit ödüyor. O da nakit ödemek istemiyor. Anlaşmalar yapılıyor. Yapı denetimi karşılığında denetimi yapan firmaya daire veriliyor. Düşünün, o firma bir biçimde para kazanmak zorunda. Ya o daireyi ya denetim ücretini alacak. Nasıl alacak? 75 yaşında mühendise, git 75 katlı binayı denetle deniyor. Asansör yok. Her kata ayrı ayrı çıkması lazım. Fiziken mümkün değil. Zaten onay vermemesi hâlinde bunu alma ihtimali yok. Denetim sisteminin işlemesi mümkün değil. Her şey kağıt üzerinde ilerliyor.”</blockquote>Rakamlar da denetimsizliği ortaya koyuyor. Türkiye’de müteahhit olmak, 1999’daki kadar kolay. 1999 depreminin simge ismi, Veli Göçer bile yeniden müteahhitlik belgesi alabildi. Türkiye’deki müteahhit sayısının 500 bin civarında olduğu belirtiliyor. Üstelik bu sayı sadece belgeli müteahhitlerden oluşuyor. Buna karşılık 180 bin inşaat mühendisi var. Yapı denetim firmalarının da mühendislerden oluşması gerektiği düşünülürse denetimsizlik zaten ortaya çıkıyor.Bugün İstanbul Taksim’de, ortalama bir binanın gerçek anlamda güçlendirme bedeli, müteahhit firmalar tarafından “50 bin dolar” olarak ifade ediliyor. Binanın yıkılıp yapılması için de 80-100 bin dolar arası bir fiyat biçiliyor.İnsanlar ikilemde… Depreme karşı dayanıklı bir evlerinin olması için başka bir kentteki yeni daire fiyatına yakın bir rakam ödemeleri gerekiyor. Bu rakamı ödemeleri hâlinde, evleri olası bir depremde ayakta kalsa bile sonrasında ne yapabileceklerini de bilmiyorlar.Zira denetim sorunlu, kurtarma faaliyetleri sorunlu, trafik sorunlu.Depreme gerçek anlamda hazır olabilmek için sistemi baştan sona değiştirmek, sorumluları tek tek işaret etmek gerektiği, 1999’dan bugüne net biçimde görülüyor. Ancak popülizm ve iktidar mücadelesi, bütün bunlara karşı hep galip geliyor.

Spektrum

Depreme gerçek anlamda hazır olabilmek için sistemi baştan sona değiştirmek, sorumluları tek tek işaret etmek gerektiği, 1999’dan bugüne net biçimde görülüyor. Ancak popülizm ve iktidar mücadelesi, bütün bunlara karşı hep galip geliyor.

Ne İstanbul ne Türkiye depreme hazır

• 17 Ağustos 1999'daki Marmara Depremi'nin ardından uygulamaya konulan Zorunlu Deprem Sigortası bulunmayan konut sayısı 8,3 milyona yaklaşıyor.

Aposto Gündem

Okulların afetin etkileriyle baş etmedeki gücü ve önemi, afet bölgesindeki eğitim ihtiyaçlarına doğru yaklaşım ve modellerle yanıt verme üzerine birçok tartışma yaşanıyor. 14 Mart 2023, Salı günü 20:00-22:00 saatleri arasında gerçekleşecek <a fr-original-style="" href="https://www.ogretmenagi.org/civicrm/event/info?reset=1&id=2333" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afetlerin Ardından Yeni Bir Okul Tahayyülü: Adapazarı ENKA Okulları Deneyimi</a> etkinliğinde 1999 Marmara Depremi’nin ardından depremden etkilenen çocuklara ücretsiz ve nitelikli eğitim ve barınma imkanı sağlamak amacıyla kısa süre içerisinde kurulan ve hâlâ eğitim faaliyetlerini sürdüren Adapazarı ENKA Okulları deneyimini konuşacağız.<a fr-original-style="" href="https://secbir.bilgi.org.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">SEÇBİR</a>’in, depremin ardından okula dönüşte katılımcı ve kapsayıcı sınıf ortamları için haftalık olarak derlemeyi ve paylaşmayı hedeflediği öneri notlarının üçüncüsü yayımlandı. Bu hafta <a fr-original-style="" href="https://secbir.bilgi.org.tr/wp-content/uploads/2023/03/Okula_Donuste_Not_3.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Depremin Ardından Okula Dönüşte Katılımcı ve Kapsayıcı Sınıf Ortamları için Öğretmenlere Öneriler III”</a> notu, eğitim ortamlarında çocuk katılımı için önerilere odaklanıyor.

• İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan, ne Türkiye'nin ne de İstanbul'un beklenen İstanbul Depremi'ne hazır olduğunu söylemenin çok zor olduğunu belirterek, "Marmara Depremi olarak da ifade edebileceğimiz bu afet, tehdit altındaki çevre iller ile birlikte Türkiye'nin millî gelirinin yarısına etki edecek. Beklenen riski kabul edilebilir bir seviyeye indirmezsek, bedelini yine maalesef ülke olarak hepimiz ödeyeceğiz" ifadelerini kullandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Check-up yapılmalı": İstanbul'daki tüm sanayi tesislerinin sağlıklı bir check-up sürecinden geçmesi gerektiğini söyleyen Erdal Bahçıvan, "İstanbul’da Bağcılar, Güngören, Esenler, Ümraniye ve Zeytinburnu ilçelerinde sanayi tesislerinin yaklaşık %80'inin inşa yılı 2000 yılı öncesine ait" dedi.</li></ul>

Yaşam maliyetlerindeki artış, özellikle gelişmekte olan toplumlarda kişilerin karar mekanizmasını doğrudan etkiler. Fakat bu gerçek, etik olmayan hiçbir seçimi meşru kılmadığı gibi kimseye başkalarının hayatını tehlikeye atma hakkı tanımaz.&nbsp;Deprem riski, ülkedeki barınma sorunları listesine ilk sıralardan giriş yapamadı. Görünüşe göre bizim gelişmekte olan ülkemizde de bazı insanlar, deprem ve can kaybından çok gelir kesintisi ve barınma maliyetinden korkuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bina denetleme sorununu öncelemeyenler</h2>Ve daha da kötüsü, baltalayanlar. Bina güçlendirme talepleri, son iki haftada&nbsp;2-3 kat&nbsp;artmış durumda. Ama işin şaşırtıcı bir "diğer" tarafı var. Birçok ilde ev sahipleri, çıkacak masraftan veya birkaç yıl sürecek gelir kaybından korktuğu için binalarında denetleme süreci başlatmıyor. Güçlendirme maliyeti, yeniden yapım maliyetinin %40'ını geçerse binanın yeniden yapılması öneriliyor. Bu maliyetin bir kısmını devlet tarafından sağlanan kredi desteği ve kira yardımları ile karşılanabiliyor. Yeniden yapıma gerek kalmadan sismik izolatör ve deprem sönümleyicilerin bina altyapısına sonradan eklenmesi de mümkün.&nbsp;İstanbul, Kadıköy'de orta-üst sınıf bir mahallede yaşayan Lidya'nın başına gelen olay, olası Marmara Depremi'nde en çok zarar görmesi beklenen potansiyel depremzedelerin neyi önceliklendirdiğinin üzücü bir kanıtı niteliğinde. Lidya şunları anlatıyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"'Bina sağlam' diyorlar ama 1974 öncesi yapılmış, bir kusuru olmaması mümkün değil. Bir yıldır devam eden bir denetleme süreci var. Apartmanın yarısı ev sahibi, bir kısmı da yeni tadilat yaptırmış ve denetleme sürecini durdurmaya çalışıyorlar. Apartmanın önünde pusu kuranlar ve karot firmaları örnek almaya geldiğinde polisi arayıp 'şüpheli şahıs ve dolandırıcı' çağrısı yapan ev sahipleri var, bunlar çoğunlukla yaşlılar. Geçtiğimiz haftaki depremden sonra 'akıllanmışlardır' diye düşündük ama bu saydıklarımın bir kısmı 6 Şubat'tan sonra yaşandı, usulsüzlükler devam etti. Düzgün örnek alınamaması adına apartman içi kolonların paslı demirlerini boyamışlar. Bu bir suçtur. Bu bina çürük çıkarsa; yapılması gereken güçlendirme ya da yıkım ve yeniden inşa sürecinden önce deprem olursa komşularıma hakkımı helal etmiyorum."</blockquote>Türk inşaat firmalarının dünyanın her yerinde yıkılmayan binalar yaptıkları söylenir, bu da çok geniş bir pencereden bakıldığında burada denetimsel bir sorun olduğu anlamına geliyor.Oturduğu binanın denetlenmesini istemek kat malikinin&nbsp;anayasal hakkı, bir kişi başvuru yaptığında bile yasal süreç başlatılıyor. Son dönemde duyduğumuz usulsüzlükler arasında; binalara çağrılan karot firma ve laboratuvarlarına, "denetim karşıtı" apartman sakinleri tarafından belirli miktar ödeme yapılması, "tanıdık" inşaat firmalarının kendi yapı denetleme şirketleriyle toplum değil kendi yararına olacak biçimde çalışması, talep üzerine "çürük" ya da "sağlam" raporu çıkartılması, ölçümlerin gerçeklikten uzak biçimde raporlanması, kat malikleri arasında büyüyen rant tartışması, bina yıkımının son aşamasında bilirkişi raporuna müdahale edilebilmesi gibi konular var.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">&nbsp;Asbest ve yıkım sorununu görmezden gelenler</h2>Başlangıçta büyük ihmaller yapıldı ve binayı yıkma süreci için gerekli regülasyonlar konusunda geç kalındı. Bugün, hem yıkılan hem de yeniden inşa edilmek üzere yıkılması gereken binaların gerekli asbest kontrolünden geçmediğine vurgu yapılıyor.&nbsp;Asbest, Dünya Sağlık Örgütü'nün kanserojen olarak sınıflandırdığı ve birçok ülkedeki inşaat faaliyetlerinden yasaklanmış bir malzeme. Özellikle 1980 öncesi binaların boru, tesisat ve hatta sıvılarında sıkça rastlandığı biliniyor.Yıkılan 50-60 yıllık binalar için asbest uzmanlarının denetleme yapması, gaz maskeli görevlilerin gerekli toparlama ve istiflemeyi sağlığa tehdit oluşturmayacak biçimde gerçekleştirmesi ve bu konunun da birinci derece bir öncelikle kontrol edilmesi gerekiyor. Bütün bu sürecin finanse edilmesi ortalama bir satılık daire fiyatına karşılık geldiğinden insanlar bunu gözardı edilebilir buluyor ve gerekli denetlemeler her zaman olmasa da çoğunlukla yapılmıyor.Kahramanmaraş depreminden üç gün önce, Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Mehlika Koç, verdiği röportajda 2020’de yaşanan İzmir depreminin üzerinden neredeyse 3 yıl geçmiş olmasına rağmen, mevzuata aykırı biçimde yapılan yıkımların halk sağlığını tehdit etmeye devam ettiğini söyledi.&nbsp;Sözgelimi, depremdeki büyük yıkım sonrası asbest izleri bulunan ortamın tamamıyla temizlenmesi mümkün olmayabilir fakat hâlihazırda duran binalar için asbest kontrolü yapmamak gözle görmenin zor olmadığı bir ihmal ve ihlal.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Barınma ve ev kiralama sorununu yaratanlar</h2>Bir diğer tarafta, başta Mersin ve Antalya olmak üzere birçok çevre ilde depremzedeler, aniden birkaç kat artan veya yıllık peşin istenen kira bedelleriyle karşı karşıya kaldı. Usulsüz bir şekilde birkaç parçaya bölünen daireler, birden fazla kira geliri toplayabilmek için bir “fırsat” hâline geldi.&nbsp;İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Mehmet Soner Akdoğan, bazı daire sahiplerinin 1 daire olarak tasarlanmış yapıyı duvar gibi "denetimsiz" ekstra yükler getirerek 2-3 daireye böldüğünü belirtti. Soner "Denetimsiz olunca da genelde taşıyıcı sistem elemanlarına zarar veriliyor"&nbsp;dedi.&nbsp;Bunun anlamı da şu ki, kira geliri elde edebilmek için tadilat sırasında taşıyıcı kolonlardan, yani can sağlığı ve güvenlikten ödün veren ev sahipleri var; son iki haftada bina kolonlarının sağlam olmamasının anlamını gözlerimizle görmüş olmamıza rağmen.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüm ne olacak?</h2>Deprem bölgesinde olduğu kaçınılmaz bir gerçek olan bir ülke için, depremin acı faturasını her seferinde benzer şekilde ödemek akıl kârı olamaz. Kullanımdan önce binanın proje planına uyup uymadığına bakılmalı. Gerekli zemin kontrolleri, asbest ve benzeri zararlı maddelerin kullanımına dair denetimler yapılmalı; binaların deprem performansları ölçülmeli. Ev sahipleri kentsel dönüşüm için teşvik edilmeli, denetim firmaları ve laboratuvarları çok çok iyi seçilmeli. Eski İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Abdurrahman Çuhadar bir röportajında, özellikle 1999 öncesi binalara kimlik verilmesi gerektiğini belirtti; bu dönüşüm sürecini hızlandıracak, yerinde bir çözüm önerisi.&nbsp;Önlem almak için yalnızca kendi bölgemizde deprem olmasını beklemek gibi bir seçim şansımız veya zamanımız yok, hatalardan ve acılardan ders almayı bilmek gerek.&nbsp;Bu bir deneme-yanılma kumarı değil. Özellikle insan hayatı ve sağlığını yakından ilgilendiren böylesine büyük konularda bile birtakım ahlak dışılıklar maalesef karşımıza çıkacaktır; fakat ‘yapılan işi tam yapmak’, çok basit duyulsa da hiç şu zamanki kadar önemli olmamıştı. Bunun için ev sahibi, kiracısı, müteahhiti, laboratuvar görevlisi, denetim uzmanı ve gerekli bakanlıklar şeffaflık içinde çalışacak, üzerine düşeni yapacak. Bunun başka yolu yok.

Önlem almak için yalnızca kendi bölgemizde deprem olmasını beklemek gibi bir seçim şansımız veya zamanımız yok, hatalardan ve acılardan ders almayı bilmek gerek.

Bir sonraki çöküntünün sebebi ‘etik dışı davranışlar’ olacak

<img src="https://images.aposto.com/2022/11/5/1670596722096.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.83" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı• Emeklilikte Yaşa Takılanlara ilişkin düzenlemenin kamu bütçesi ve işverenler üzerinde meydana getireceği ekonomik etki nedeniyle EYT düzenlemesinde yaş şartı olup olmayacağı <a fr-original-style="" href="https://www.cnnturk.com/ekonomi/eytde-yas-surprizi-gelebilir?page=1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tartışmaları başladı</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama:&nbsp;Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının açıklama yapmasına yönelik beklenti oluştu. Bakan Bilgin TBMM Genel Kurulu'nda açıklama yapacağını belirtti. Bilgin yaptığı açıklamada konuya açıklık getirmeksizin EYT düzenlemesinin en kapsamlı şekilde olacağını belirterek düzenlemeyi aralık ayı sonunda meclise <a fr-original-style="" href="https://www.csgb.gov.tr/haberler/calisma-ve-sosyal-guvenlik-bakanligi-ve-bagli-kurumlarin-2023-yili-butceleri-genel-kurulda-kabul-edildi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">getireceğini yineledi</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">EYT Federasyonu Başkanı Gönül Boran Özüpak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı'nın öncelikle işveren sendikalarını dinlemesini ve işveren tarafının taleplerinin 3 gün içerisinde çözülmesini eleştirerek “Biz emeklilikte yaşa takılanların sorunlarını çözmek, öncelikle işçiler için değil de ne için işverenler için sunuluyor. Bu soruyu biz soruyoruz Çalışma Bakanımıza soruyoruz"&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.normhaber.com/ozupaktan-carpici-eyt-aciklamasi-calisma-bakanimiza-soruyoruz-414683" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dedi</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'ni yaşayanlar TBMM'ye mektup gönderdi. Depremzedeler deprem nedeniyle EYT kapsamı dışında kaldıklarını, işe girişlerinin ertelendiğini, sigorta girişlerinin yapılamadığını, depremden 21 gün sonra emeklilik şartlarının değişmesi yüzünden 15-17 yıl geç emekli olacaklarını belirtti. Depremzedeler EYT düzenlemesinde kapsamın 31.12.1999'un tamamına genişletilmesinin ve kendilerinin de EYT kapsamına alınarak mağduriyetlerinin giderilmesini <a fr-original-style="" href="https://www.kocaelikoz.com/haber/12813382/ise-baslayamadik-sigorta-girisimiz-yapilmadi-eytli-de-olamadik-depremzede-17-yil-gec-emekli-olacak" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istedi</a>.</li></ul>

Marmara Depremi ile ilgili hikayeler